Azerbaycan Bulvarı Adını Nereden Almıştır?

Kahramanmaraş’ın Dulkadiroğlu İlçesinde yer alan Azerbaycan Bulvarı hakkında merak edilenler

Şehrin Adana Yolu girişindeki Kültür Anıtı’ndan başlayarak düz bir çizgide Kıbrıs Meydanı’na dek uzanır. Mahallenin batı kısmında Şazibey Mahallesi ile sınır çizgisini oluşturduğu gibi Şazi Bey Mahallesi ile Yenişehir Mahallesi’nin sınır çizgisini ve İsmet Paşa Mahallesi ile Hayrullah Mahallesi’nin de sınır çizgisini oluşturur.

Bulvara ismi verilen Azerbaycan, bağımsız bir ülke adı olup Türklerin de en eski yurtlarından biridir. Uzun süre Rusya’nın esareti altında kalmıştır. Sovyetler Birliği’nin dağılması üzerine Kafkas Dağları’nın Hazar Denizi’ne bakan güneydoğu eteklerinde kurulmuştur. Batısında Ermenistan, kuzeybatısında Gürcistan, güneyinde İran, doğusunda Hazar Denizi yer alır.

Azerbaycan, tarih sahnesinde MÖ 6. Yüzyıldan itibaren görülmeye başlar. Jeopolitik durumu itibarıyla, devamlı istilalara uğramış ve çeşitli devletlerin hakimiyeti altında kalmıştır. Bu bölgede kurulan ilk devlet, Ahameni komutanı Sahrap Atropates’in temellerini attığı krallıktır. Atropates Krallığı’nın ismi zamanla değişikliklere uğramış, Sasanilerce Azurbeycan, Süryanilerce Azerbaigan olarak isimlendirilmiştir. Türkler ve İranlılar ise bölgeye Azerbaycan ismini vermişlerdir.

Atropetes Krallığı’ndan sonra bölgeye sırasıyla Selevkoslular, Ermeniler, Romalılar ve Sasaniler hakim olmuşlardır. Türklerin buraya esaslı yerleşmeleri MS 4 ve 5. Yüzyıllarda olmuştur. Daha sonra Sasani Hükümdarı Nuşiveran bölgeye İranlıları yerleştirme politikasını takip etmiştir. Yedinci yüzyıldan itibaren büyümeye başlayan İslam Devleti Azerbeycan’ı fethe başladı. Bu Fetih Hareketi, 643’te bölge tamamen Müslümanların hakimiyeti altına geçmesiyle tamamlandı. Daha sonra Abbasiler burayı Türk emirler vasıtasıyla idare ettiler. Abbasi Devletinin yıkılmasıyla, bu topraklarda bir takım yerli hanedanlar beylik kurdular. Yedinci yüzyıldan itibaren Selçuklu akıncıları Azerbaycan’a girdiler. Fakat burada kesin bir hakimiyet tesis edemediler. 1015-1016 ‘dan sonra buraya Oğuz boyları yerleşmeye başladı. 1043 senesinde Tuğrul Bey, amcası ve amcaoğlunu buraya fethe gönderdiyse de, Bizanslılarla uzun süre çarpışmalardan bir netice alınamadı. Azerbaycan’ın kesin Selçuklu hakimiyeti altına girmesi Sultan Alparslan devrinde olmuştur.

Azerbaycan, 12 ve 13. Asırlar arasında Atabegler ve Harezmşahların hakimiyeti altına girdi. Daha sonra Moğollar bölgeye 1320’de girmeye başladı. Cengiz’in burada hakimiyeti kısa sürdü, Cengiz’in ölümünden sonra Azerbaycan Cuci milletinin istilasına uğradı. Onlardan sonra İranlıların hakimiyetine girdi. On altıncı yüzyılım ilk yarısına kadar bu istilalar devam etti. Azerbaycan’a ilk Osmanlı seferi ise 16. Yüzyılın itibaren başladı. Yavuz Sultan Selim Safevilerle olan savaşları esnasında, 1514’te Tebriz’i aldıysa da, şehir tekrar Safevilerin eline geçti. 1534’te Kanuni Sultan Süleyman Han Tebriz’i aldı ve ertesi sene bütün Azerbaycan’ı fethetti. 1555’te çıkan karışıklık sonucu Azerbaycan tekrar Safevilere bağlandı. Sultan III. Murat devrinde tekrar Osmanlıların eline geçti.

1539’dan sonra Azerbaycan’da muhtelif hanlıklar kuruldu. Bunlarda kargaşalık; 19. Yüzyıla kadar devam etti. Bu asırda bazı kalkınma hareketleri başladıysa da, sonuçları ancak 20. Yüzyılın başlarında görüldü.

Nihayet 28 Nisan 1920’de Kızılordu’nun istilası ile Sovyet rejimi ilan edildi. Azerbaycan bugünkü statüye gelene kadar, Gürcüler-Ermeniler ile birlikte Kafkasya Federasyonu şeklinde idare edildi.

5 Aralık 1936’da topraklarının bir kısmı Ermenilere bir kısmı da Gürcülere verildi. Böylece Kafkasya’da kalan Azerbaycan toprakları üzerinde Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan olmak üzere Rusya’ya bağlı üç cumhuriyet kuruldu.

1989’da Rusya’da başlayan Glasnost ve Prestroika politikası ile Kuzey Azerbaycan’da maddi ve manevi değerlere dönüş başladı. Ermenilere verilen bölgeleri geri almak için ayaklanmalar oldu. 1990’da bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan Cumhuriyetine giren Kızılordu ülkeyi baştanbaşa kana buladı. Sovyetler Birliği, bir süre bağımsızlığını ilan etmeye çalışan cumhuriyetlerine karşı baskısını sürdürdü ise de, Ağustos 1991’de Azerbaycan, Letonya, Estonya ve Litvanya bağımsızlıklarını ilan ettiler. Bunları diğer Türk devletleri takip etti.

İlk yorum yazan siz olun
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.

İlgili Haberler

Egemenlik Mahallesi Adını Nerden Almıştır?
Yüzbaşı Mahmut Bey Caddesi Adını Nereden Almıştır?
Sakarya Caddesi Adını Nereden Almıştır?

Kültür Sanat Haberleri